Verdringing is primair een instinctief overlevingsmechanisme.
Het treedt in werking bij hele heftige ervaringen zoals bv dood, scheiding, seksueel misbruik, of andere heftige emotionele traumatische ervaringen.De pijn is voor het emotionele welzijn té groot om volledig in het bewustzijn toegelaten te worden. Deze levensbedreigende emotionele energiegolf, met de kracht van een tsunami, wordt uit levensbehoud verbannen naar het overlevingsbewustzijn (= instinctieve bewustzijn).
Er vindt een afsplitsing plaats, een dissociatie.
Alle daaropvolgende gebeurtenissen die te pijnlijk zijn om te ervaren en te voelen worden eveneens verdrongen. Zo ontstaat daar in dat afgesplitste deel een “container van pijn en onmacht”. Een verdichting van energie, die we ook wel (emotionele) weerstand noemen.
Daarna treedt er een volgend mechanisme in werking dat ervoor zorgt dat deze weerstand in stand gehouden wordt: het “mechanisme van ontkenning”, ook wel cognitieve dissonantie genoemd! Dit ontkenningsmechanisme ontkent de verdrongen gevoelsbeleving van de oorspronkelijke gebeurtenis door er een nieuwe realiteit voor in de plaats te stellen.
Hoe gebeurt dit dan?
De feitelijke concrete gebeurtenis, die verbonden is met de emotionele pijn, wordt vervangen door een andere werkelijkheid die beter te verdragen is. Een ideaalbeeld of een “negatief” zelfbeeld, waarmee de feitelijke concrete ervaring en situatie ontkend wordt! Gaandeweg word je daar dan heel bekwaam in het ontkennen van de ontkenning en ga je “geloven” in deze illusie (de leugen) die je ervoor in de plaats hebt gecreerd! (Verderop in dit stukje zal ik hiervan een paar voorbeelden beschrijven).
Hier ervaar je (nu nog onbewust) het begin van het proces van zelfafwijzing en zelfverloochening. Je gaat geloven in een “waardeloos zelfbeeld” en dit afweermechanisme houdt vervolgens de zelfafwijzing in stand.
Wat je gaat geloven is: Dat het allemaal aan jou ligt.… Jij deugt niet…… jij bent waardeloos, Jij kunt nooit voldoen aan de eisen die b.v. je ouders, de leraar, je partner, aan je stellen…… jij bent niet de moeite waard om van te houden anders was dit niet gebeurd…..als iemand ontdekt hoe slecht jij van binnen werkelijk bent dan gaan ze je verlaten, word jij vast in de steek gelaten……. en wat vervolgens dreigt is je verloren voelen en eenzaamheid. Dat nooit dus!!!
In dit verklarende en zelfafwijzende perspectief wat je voor waar hebt aangenomen (= mindset) ben je je er nog niet bewust van dat je dit energiepatroon zelf in stand houdt.
Tijd dus voor een ander paradigma! Een andere, nieuwe en bewuste, mindset!
Hoe gaan we dat dan doen en toepassen?
De creatieve bewustzijnsbenadering van dit gegeven is dat we niet langer aandacht geven aan alle pijnlijke en negatieve gevolgen van dit overlevings- en afweer-mechanisme. Die gevolgen van onmacht en pijn kennen we inmiddels maar al te goed uit onze eigen ervaring. We stoppen doelbewust met het bestrijden, het verbeteren en het werken om het “weer goed” te maken. We stoppen met perfect te willen zijn en dat van onszelf en van anderen te eisen. Dat is namelijk een onmogelijke eis.
Je kunt die situatie, die ervaring, niet meer overdoen in de concrete werkelijkheid. Je kunt het verleden niet “ goedmaken of perfect maken”. Het is wat het is. Wél kun je in het heden, via inzicht en ervaring in deze processen, dit bewuste en voortschrijdende inzicht toepassen. Je kunt je oude “geloofsovertuiging” bijstellen vanuit het huidige volwassen besef dat dit ooit een misvatting was waarmee we onszelf beschermden.
Vanuit het geestelijke (spiritueel/creatieve) perspectief gaan we onze aandacht en focus bewust richten op de situatie voorbij de oorzaak van dit mechanisme, toen er nog geen splitsing en afwijzing was!
Het is een keerpunt. Een omkering.
Omkeren van aandacht in richting en oriëntatie vraagt concentratie en training. Het vraagt om een bewuste wilsinspanning on te leren je aandachtsfocus te verschuiven op andere mogelijkheden.
We zijn zo vertrouwd met de vlucht-mechanismes, de ontkenning en afwijzing, dat we ook hier vaak onbewust bekwaam het principe van de “ uigestelde behoeftes” toepassen.:
Als ik maar meer tijd had dan…..Als ik eerst maar eens een partner had die, dan…..Als ik meer geld had dan……Als ik nu mijn emoties beheers en net doe of er niets aan de hand is dan….. Volgend jaar wordt het beter……
Als bewustere volwassenen hebben we deze afweermechanismen niet langer meer nodig. Maar ze zijn sterk aanwezig in ons als een onbewuste mind-set. Je verstand is een drukke praatjesmaker die een constante stroom van gedachten produceert… en vaak is dat een piekerstroom over hoe je nog meer je best kunt doen of over wat er allemaal niet deugt of niet goed gaat…
Het gewaarzijn van je geestelijke bewustzijn bied je de mogelijkheid je gedachten te kunnen observeren en ze zo te leren kennen. Wees nu maar eens even stil en stop met lezen….Voel eens hoe de adem in je lichaam beweegt…… erin stroomt en er weer uitstroomt…… in een doorgaande beweging…..Kijk nu bewust naar de gedachten die je te binnen vallen.
Wie of wat kan deze gedachten waarnemen?
Waar zit dat in jou?
Wat is dan datgene of diegene die “ weet” wat je allemaal denkt?
Dit Gewaarzijn is een constante aanwezigheid, waar jij je meestal niet van bewust bent. Het is een stille bewustzijnsruimte waarin gedachten omhoogkomen, voorbijkomen en weer verdwijnen.
Om dit inzicht beter te kunnen vertalen/begrijpen kun je het bijvoorbeeld vergelijken met een radio-golflengte. Een aanwezige bandbreedte, die de mogelijkheid biedt om muziek “over te dragen”. Op die bandbreedte, met daarbinnen verschillende frequentie-mogelijkheden, kunnen wij vervolgens afstemmen, zoals bv radio 4 met klassieke muziek, of skyradio met popmuziek of een praatprogramma waarin gedachten uitgewisseld worden. De bandbreedte of golflengte biedt de mogelijkheid (bewustzijnsruimte) voor ons om die muziek of gedachten van anderen, te horen en te herkennen.Daarnaast speelt uiteraard onze voorkeur ( mindset) een rol op welke zender wij afstemmen! Als we zo in staat zijn de werkelijkheid achter vermijding en ontkenning opnieuw en bewust toe te laten en te ervaren…. wordt de oorspronkelijke verbinding en verbondenheid hersteld!
De kern van ons negatieve zelfbeeld is dus afwijzing.
Veel gedragsstoornissen en eetstoornissen hebben hier hun oorspronkelijke verstoring en afsplitsing zitten! Er bestaat hier een instinctieve relatieafwijzing (= innerlijke verkramping) als overlevingsmechanisme. Daaruit vloeit dan de rest van onze aannames voort die dienen als bedekking van deze pijnlijke zelf-afwijzing. Als een middel dus om NIET te voelen. Hier ontstaat vervolgens de ontkenning van de ontkenning. Deze angst voor afwijzing, verraad of verlating is dus de diepste kracht achter ons streven naar liefde, verbondenheid en erkenning van anderen. Helaas vanuit deze – oorspronkelijk zelf-beschermende – angstige verkrampte afsplitsing heb je ook moeite met intimiteit en met het aangaan van openhartige en gepassioneerde liefdes-relaties.Dit wordt ook wel bindings-verlatings-angst genoemd.
Het is essentieel dat je dit “negatieve” geloof leert herkennen, benoemen en uitspreken (= vrij-geven). Liefst zonder dit te projecteren op anderen die volgens jouw negatieve zelfbeeld de schuld zijn geweest van jouw pijn. Hoe meer je kunt toelaten wat je voelt, zonder verklaring, zonder iemand de schuld te geven, zonder iemand anders of jezelf af te wijzen….. maar gewoon toelaten en voelen wat nu is…. des te meer je integreert in plaats van dissocieert.
Dan verdwijnt dat rotgevoel gaandeweg vanzelf, net als een wolk voor de stralingswarmte van de zon! Zo ontwikkel je vertrouwen in de vergankelijkheid van emoties en ga je de functie en de kracht van jouw emotionele feedbacksysteem steeds beter begrijpen en toepassen. Met als gevolg dat je steeds meer vertrouwen voelt in je eigen waarnemingen ( zonder erover te strijden).
Je gaat je rustiger, vrediger en gelukkiger voelen met jezelf, met je dierbaren en met de wereld om je heen.
VOORBEELDEN:Je piekert ergens over.Je wordt je bewust van je gepieker.Onmiddellijk wordt dit bewustzijn (meestal onbewust) gekleurd door je zelfafwijzing en gaat je een vervelend gevoel opleveren. Dat rotgevoel wil je kwijt, waardoor je geest nog meer gaat nadenken over een vluchtroute…om niet te hoeven voelen wat is.
OF:
Je denkt aan “oefenen” en je geest zal in eerste instantie protesteren en geen zin hebben om hieraan te beginnen! Deze dagelijkse drukke geest wil helemaal niet naar zichzelf kijken omdat hij een hekel heeft aan zichzelf. Hij wil afgeleid worden en dus verzin je allerlei excuses: als ik meer tijd had dan…… als ik maar naar haar/hen geluisterd had dan…., ik heb behoefte aan shoppen, ik wil uitgaan, drinken, roken, drugs….. Hier ligt het verslavingspatroon op de loer.
Toelaten van dat wat is en dat wat je voelt is hier het sleutelwoord!Je mag je klote voelen, je mag verwijten hebben, je mag boos zijn …..zonder daar meteen zelf-afwijzende conclusies/oordelen aan te verbinden en ook zonder het meteen uit te leven of te projecteren op anderen! Want ook via projectie hou je zelfafwijzing in stand. Dan is de ander schuld van jouw rotgevoel en/of moet de ander weg uit jouw leven omdat…. Via de focus van je innerlijke oriëntatie geef je jezelf vertrouwen en bestaansrecht en geef je je leven opnieuw – en nu bewust – waarde en richting.
Zo ga je vanuit authenticiteit leven en geef je jouw creativiteit de ruimte om jeZelf tot expressie te brengen zoals alleen jij dat kan omdat je dat BENT.
Annet. Handsout voor cursus: communicatie in relaties. 2013.